Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα τοποθετείται δυναμικά στον διεθνή χάρτη της φαρμακευτικής κάνναβης, επενδύοντας σε έναν τομέα που συνδυάζει υψηλή θεραπευτική αξία, επενδυτικό ενδιαφέρον και οικονομική προοπτική. Η θεσμική αφετηρία για την οριοθέτηση και νομιμοποίηση του κλάδου τοποθετείται το 2018, με την ψήφιση του Νόμου 4523/2018 από τη Βουλή των Ελλήνων, στις 7 Μαρτίου της ίδιας χρονιάς.

Ο νόμος αποτέλεσε πρωτοβουλία της τότε κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, με κύριους εισηγητές τον Υπουργό Υγείας Ανδρέα Ξανθό και τον Αναπληρωτή Υπουργό Υγείας Παύλο Πολάκη, και είχε ως στόχο τη θεσμοθέτηση για πρώτη φορά της καλλιέργειας, παραγωγής, μεταποίησης και διάθεσης σκευασμάτων φαρμακευτικής κάνναβης στην Ελλάδα, αποκλειστικά για ιατρική χρήση, υπό αυστηρή κρατική εποπτεία.

Το ρυθμιστικό πλαίσιο που εισήχθη είναι πλήρως εναρμονισμένο με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, προβλέποντας την έκδοση αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας για επιχειρήσεις που πληρούν συγκεκριμένα τεχνικά και ποιοτικά κριτήρια. Οι άδειες εκδίδονται σε συνεργασία με τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) και τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας, ενώ προαπαιτούμενη είναι η πιστοποίηση κατά EU-GMP (Good Manufacturing Practices) και η συμμόρφωση με τα πρότυπα GACP (Good Agricultural and Collection Practices) για τις καλλιέργειες.

Η πρακτική εφαρμογή του νόμου ξεκίνησε το δεύτερο εξάμηνο του 2018, με την πρώτη άδεια εγκατάστασης να εκδίδεται τον Νοέμβριο εκείνου του έτους. Ωστόσο, η ουσιαστική επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης και επενδυτικής υλοποίησης ήρθε τα επόμενα χρόνια, με την πολιτική στήριξη της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Ιδιαίτερα καθοριστικός υπήρξε ο ρόλος του Άδωνι Γεωργιάδη, ο οποίος ως Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, έθεσε τον κλάδο της φαρμακευτικής κάνναβης στην αναπτυξιακή στρατηγική της χώρας.

Σήμερα, περισσότερες από πέντε άδειες λειτουργίας έχουν ήδη εκδοθεί, ενώ άλλες βρίσκονται σε στάδιο υλοποίησης. Η μεγαλύτερη και πιο ώριμη εταιρεία στον κλάδο αυτή τη στιγμή είναι η Tikun Olam Europe, η οποία διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες μονάδες παραγωγής φαρμακευτικής κάνναβης στην Ευρώπη, εγκατεστημένη στην περιοχή Εξαμίλια της Κορινθίας, η οποία καλύπτει μια έκταση περίπου 56.000 τ.μ.. Το εργοστάσιο περιλαμβάνει τρεις μονάδες, τη μονάδα θερμοκηπιακής καλλιέργειας φαρμακευτικής κάνναβης (16.000 τ.μ.), τη μονάδα πρωτογενούς επεξεργασίας των συλλεγόμενων φυτών (1.000 τ.μ.) και τη μονάδα παραγωγής & συσκευασίας τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης (1.500 τ.μ.). Τα θερμοκήπια εκτείνονται σε μικτή έκταση 21.000 τ.μ. και περιλαμβάνουν τα απαραίτητα ξεχωριστά «διαμερίσματα» για τη διενέργεια των διαφόρων σταδίων ανάπτυξης των φυτών. Η παραγωγή της συμμορφώνεται με αυστηρά ευρωπαϊκά πρότυπα ποιότητας, όπως τα EU-GMP και GACP, διασφαλίζοντας προϊόντα υψηλής ποιότητας και ασφάλειας. Η εταιρεία έχει επενδύσει πάνω από 50 εκατομμύρια ευρώ, ενώ έχει ήδη ξεκινήσει τη διάθεση προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης στην ελληνική αγορά, σε συνεργασία με μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες όπως η ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ HELLAS και η LAVIPHARM. Με δεδομένη τη σημαντική της υποδομή και διαθέτοντας όλες τις απαραίτητες πιστοποιήσεις, η Tikun Olam αποτελεί αυτή τη στιγμή τον μοναδικό «πρωταγωνιστή» που έχει φέρει σε πλήρη παραγωγή και κυκλοφορία προϊόντα στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα σχεδιάζει την επέκταση του χαρτοφυλακίου της με νέα καινοτόμα σκευάσματα, όπως καινούργιες ποικιλίες ξηρών ανθών και στοματικές σταγόνες φαρμακευτικής κάνναβης με THC. Το μότο και η σημασία του ονόματος της “Repair the World” αποκτά στην περίπτωση της ουσιαστικό περιεχόμενο: μέσα από καινοτόμα προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης, προσαρμοσμένα στις αυστηρές ευρωπαϊκές προδιαγραφές, και με επίκεντρο την κλινική αποτελεσματικότητα, η εταιρεία φιλοδοξεί να ανοίξει νέους δρόμους στην αντιμετώπιση σοβαρών παθήσεων, υπηρετώντας με συνέπεια το τρίπτυχο επιστήμη, ποιότητα, φροντίδα.

Εκτός της Tikun Olam, η ελληνική αγορά βλέπει την παρουσία νέων εταιρειών που προετοιμάζονται να εισέλθουν δυναμικά στο πεδίο. Μια απ´ αυτές και πολλά υποσχόμενη είναι η Curity Pharma. Η εταιρεία έχει εγκατασταθεί στην βιομηχανική περιοχή της Λάρισας σε έκταση 67.000 τ.μ., με θερμοκήπιο 5.000 τ.μ. και μονάδα επεξεργασίας 1.800 τ.μ. σύμφωνα με τα πρότυπα EU‑GMP. Παράλληλα προχωρά στη δημιουργία στρατηγικών συνεργασιών και κοινών εγχειρημάτων (joint ventures) με εταίρους σε ευρωπαϊκές χώρες όπου επιτρέπεται η ιατρική χρήση της κάνναβης. Η Curity εξασφάλισε άδεια λειτουργίας τον Μάρτιο του 2025, ενώ η επένδυση ανέρχεται στα 20 εκατ. ευρώ. Σημαντικό ορόσημο για την παρουσία της στην ελληνική αγορά αποτελεί η ανακοινωθείσα συνεργασία της με τη φαρμακευτική εταιρεία Galenica, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου στην Ελλάδα, γεγονός που ενισχύει το προφίλ αξιοπιστίας της και διασφαλίζει την άμεση πρόσβαση σε δίκτυα διανομής και επαγγελματίες υγείας. Παράλληλα, η εταιρεία δηλώνει τη δέσμευσή της στην προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης της κάνναβης στην Ευρώπη, προκειμένου να φέρει στην αγορά νέα, καινοτόμα και επιστημονικά τεκμηριωμένα σκευάσματα. Με στρατηγικό σχεδιασμό και επενδυτική δυναμική, η Curity παρουσιάζει χαρακτηριστικά νεοφυούς, ερευνητικά προσανατολισμένης εταιρείας, έτοιμη να διεκδικήσει τη θέση της στον κλάδο.

Η Akos Medical, είναι μια αναδυόμενη ελληνική εταιρεία φαρμακευτικής κάνναβης, με αποστολή τη βελτίωση της υγείας των ασθενών μέσω ασφαλών, αποτελεσματικών και υψηλής ποιότητας προϊόντων. Η πρώτη φάση της επένδυσής της περιλαμβάνει ένα υψηλών προδιαγραφών “boutique” εργοστάσιο φαρμακευτικής κάνναβης στην Βιομηχανική Περιοχή της Πάτρας και τη δημιουργία μιας κάθετης μονάδας καλλιέργειας 3.000 τ.μ. , εκ των οποίων τα 1.000 τ.μ. θα αξιοποιηθούν για προηγμένη indoor καλλιέργεια, με πλήρη έλεγχο κλίματος και φωτισμού, εξασφαλίζοντας σταθερή παραγωγή όλο τον χρόνο. Η Akos θα παράγει φαρμακευτικά σκευάσματα κυρίως σε μορφή ελαίων και καψουλών, από φυσικά και οργανικά συστατικά, τηρώντας τα πρότυπα EU-GMP. Με έμφαση στην ποιότητα και την επιστημονική τεκμηρίωση, η εταιρεία στοχεύει να καλύψει συγκεκριμένες ιατρικές ανάγκες και να συμβάλει ενεργά στον εξελισσόμενο τομέα της ιατρικής κάνναβης στην Ελλάδα.

Η GreCan είναι η πρώτη αμιγώς ελληνική εταιρεία στον τομέα της φαρμακευτικής κάνναβης, χρηματοδοτούμενη αποκλειστικά από ίδια κεφάλαια και με επικεφαλής γυναίκα επενδύτρια με βαθιά ευαισθητοποίηση στον χώρο του φαρμάκου. Η εταιρεία επιδιώκει να λειτουργήσει με πρότυπες διαδικασίες, τηρώντας όλα τα προβλεπόμενα πρωτόκολλα και διεθνείς πιστοποιήσεις, όπως GACP και EU-GMP. Οι εγκαταστάσεις της περιλαμβάνουν μονάδα μεταποίησης 1.200 τ.μ., θερμοκήπια 4 στρεμμάτων, σε οικόπεδο 10 στρεμμάτων, ενώ η συνολική επένδυση εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 10 εκατομμύρια ευρώ. Παρά το γεγονός ότι δεν έχουν δημοσιοποιηθεί ακόμα πληροφορίες για την ακριβή έναρξη κυκλοφορίας προϊόντων, η GreCan συγκαταλέγεται στις πιο ενδιαφέρουσες ελληνικές πρωτοβουλίες του κλάδου, με σταθερό προσανατολισμό στην ποιότητα και την ασφάλεια των ασθενών.

Τέλος, η Anthera αποτελεί μία από τις πλέον εξελισσόμενες ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της φαρμακευτικής κάνναβης, εστιάζοντας στην καλλιέργεια, μεταποίηση και παραγωγή τελικών προϊόντων για εναλλακτικές θεραπείες. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2019 και σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκεται στο τελικό στάδιο πριν την ενεργοποίηση της παραγωγικής της λειτουργίας. Έλαβε την ενιαία έγκριση εγκατάστασης και λειτουργίας από τα συναρμόδια Υπουργεία Υγείας, Ανάπτυξης και Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, με δεκαετή διάρκεια, βάσει του άρθρου 2Α του ν. 4139/2013. Η έγκριση καλύπτει την παραγωγή τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης, με έμφαση στον ξηρό ανθό, υπό την προϋπόθεση λήψης άδειας παραγωγής και κυκλοφορίας από τον ΕΟΦ. Η επένδυση υλοποιείται στη θέση Σκουτέλα του Δήμου Κορινθίων, σε έκταση άνω των 20 στρεμμάτων, όπου έχουν ήδη εγκατασταθεί υδροπονικά θερμοκήπια εμβαδού 3.840 τ.μ., με καλλιεργούμενη επιφάνεια 2.908 τ.μ

Η ελληνική αγορά φαρμακευτικής κάνναβης αποκτά πλέον ώριμο στίγμα: η Tikun Olam επιβεβαιώνει τον ρόλο της ως καθοριστικό παίκτη με παραγωγή και εμπορική διάθεση, ενώ η Curity ετοιμάζεται να αναδειχθεί σε ισχυρό ανταγωνιστή χάρη σε εγκαταστάσεις υψηλών προδιαγραφών και της συνεργασίας με την Galenica. Οι υπόλοιπες εταιρείες – Akos, GreCan, Anthera – ενισχύουν το οικοσύστημα με καινοτομία, βιωσιμότητα και ερευνητική διάσταση. Μαζί διαμορφώνουν το νέο πρόσωπο του ελληνικού κλάδου, ισχυροποιούν την εγχώρια παραγωγή και δημιουργούν τις βάσεις για διεθνή πρόοδο. Η Ελλάδα έχει περάσει από το στάδιο των αδειών στο στάδιο της πραγματικής παραγωγής και αυτό είναι μόνο η αρχή.

Η φαρμακευτική κάνναβη δεν αποτελεί όμως απλώς έναν νέο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, αλλά πρωτίστως μια ευκαιρία να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής χιλιάδων ασθενών που ζουν με χρόνιο πόνο, νευρολογικές παθήσεις και σοβαρά αυτοάνοσα νοσήματα. Η Ελλάδα, με τις σωστές υποδομές, την αυξανόμενη τεχνογνωσία και τη θεσμική στήριξη, μπορεί να προσφέρει πρόσβαση σε ασφαλή, πιστοποιημένα και αποτελεσματικά σκευάσματα. Η πρόοδος του κλάδου δεν μετριέται μόνο με επενδυτικά κεφάλαια, αλλά και με το πόσο ελαφραίνει το βάρος της καθημερινότητας για εκείνους που το έχουν πραγματικά ανάγκη. Το επίκεντρο αυτής της προσπάθειας πρέπει να παραμένει ο ασθενής και εκεί είναι που κρίνεται η πραγματική επιτυχία.